Het Von Gimborn Arboretum is een bomentuin te Doorn (Utrecht). Dit arboretum heeft een oppervlakte van 27 ha., en is in 1925 door Max Th. von Gimborn gesticht. Van 1966 tot 2010 maakte het deel uit van de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht. Per 1 januari 2010 treed de Stichting Von Gimborn Arboretum op als beheerder Directeur is Wilbert Hetterscheid.
Geschiedenis
Het Von Gimborn Arboretum is het levenswerk van de inktfabrikant
Max Th. von Gimborn (1872 - 1964), die uit liefhebberij bomen ging
verzamelen (zoals anderen postzegels verzamelden, of
jachttrofeeën). Nadat hij in 1907 in Zevenaar een inktfabriek was
begonnen, legde hij daar op een terrein van 5 ha. zijn eerste
bomenverzameling aan. Dit arboretum bestaat nog steeds: het draagt
de naam "Gimbornhof". Zijn grote liefde waren de coniferen. Die
gedijen over het algemeen op zandgrond beter dan op de klei van
Zevenaar. Daarom ging hij op zoek naar een andere plaats om zijn
(naald-)bomenverzameling te vestigen. In 1924 kocht hij een terrein
van 47 ha. aan de Vossensteinsesteeg in Doorn. Hij ging zelf ook in
Doorn wonen. Hij gaf de tuinarchitect Gerard Bleeker opdracht om
een 'park tevens arboretum' te ontwerpen in Engelse
landschapsstijl. Aanvankelijk lag het in de bedoeling ook een
woonhuis in het park te bouwen. Dat is er echter nooit van gekomen.
Uiteindelijk werd ook maar 23 van de 47 ha. als arboretum
ingericht.
Het arboretum ondervond weinig schade ten gevolge van de Tweede
Wereldoorlog. Langzamerhand bleek het onderhoud van de gigantische
collectie echter de krachten van Von Gimborn te boven te gaan. Toen
hij in 1964 overleed waren grote delen van het arboretum enigszins
in verval geraakt.
In 1966 kwam het arboretum in het bezit van de Universiteit
Utrecht. Daarmee werd een tijdperk ingeluid van opknappen,
verjongen en vernieuwen, dat tot op heden voortduurt. In 1971 werd
het arboretum uitgebreid met 4 ha. ten behoeve van een eigen
kwekerij.
Inmiddels herbergt het Von Gimborn Arboretum een collectie die
uniek is in de wereld. In 1989 ontving het daarvoor een
onderscheiding van de International Dendrology Society. In 2000
ontving het arboretum ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van
de Nederlandse Vereniging van Houtagenten een aantal panelen, die
op verschillende plaatsen in de tuin staan en informatie
verschaffen over de belangrijkste groepen uit de verzameling. In
2005 is begonnen met de aanleg van een nieuw pad, speciaal ten
behoeve van gehandicapten.
Collectie
Alleen al door zijn omvang is de collectie van het Von Gimborn
Arboretum voor Nederland uniek. Dat geldt in de eerste plaats voor
de coniferen, maar ook voor een aantal loofhoutgewassen. Van
diverse plantensoorten die in het arboretum voorkomen is in
Nederland geen andere, of hooguit één andere, standplaats
bekend.
Het Von Gimborn Arboretum is houder van de Nationale
Plantencollectie van de volgende families:
-
Aceraceae - esdoornfamilie
De collectie omvat twee geslachten, met 98 soorten, variëteiten en
/ of ondersoorten en 82 cultivars, voor een groot deel opgebouwd
door dr. P.C. (Piet) de Jong, voormalig directeur van de Botanische
Tuinen en specialist op dit gebied. Alleen al vanwege de kleuren
van de esdoornbladeren is een bezoek aan het Von Gimborn Arboretum
in de herfst de moeite waard.
-
Betulaceae - berkenfamilie
Deze collectie omvat 6 geslachten, met 124 soorten / variëteiten en
/ of ondersoorten en 35 cultivars, eveneens opgebouwd door Piet de
Jong.
-
Ericaceae - heidefamilie (incl. het geslacht
Rhododendron)
Het Von Gimborn Arboretum herbergt een unieke collectie, met 36
geslachten, 248 soorten / variëteiten en / of ondersoorten en 437
cultivars. De heidetuin is beroemd en geliefd, en is vooral in de
vroege herfst een bezoek waard. De rododendrons (incl. de azalea's)
vormen een specialisatie binnen de
Ericaceae-collectie.
-
Pinophyta (ook wel genaamd Coniferae) -
coniferen
Eigenlijk een collectie die bestaat uit verschillende families. Een
gigantische collectie, bestaande uit 29 geslachten, 221 soorten /
variëteiten en / of ondersoorten en maar liefst 629 cultivars. Dit
is één van de grootste coniferen-collecties van West-Europa. Veel
van de oudste bomen in het arboretum (60 - 100 jaar) zijn
coniferen. Van de cultivars vinden er verschillende hun oorsprong
in het arboretum, zoals
Cephalotaxus harringtonia 'Gimborn's
Pillow',
Pinus parviflora 'Gimborn's Pyramid' en 'Gimborn's
Ideal'.
Het Von Gimborn Arboretum is ook houder van de Nationale
Plantencollecties van de volgende geslachten:
-
Euonymus - kardinaalsmuts
Een collectie van 37 soorten / variëteiten en / of ondersoorten, 17
cultivars.
De collectie omvat 37 soorten / variëteiten en / of ondersoorten en
14 cultivars.
Een kleine collectie met 3 soorten / variëteiten en / of
ondersoorten en 5 cultivars.
Van dit geslacht bevinden zich 21 soorten / variëteiten en / of
ondersoorten en 33 cultivars in de collectie.
-
Rhododendron - rododendron
Een "dieptespecialisatie" binnen de heidefamilie. Het Rodo-bos ligt
helemaal achterin het arboretum. In 1966 - toen het arboretum in
handen van de universiteit kwam - was dit deel van het arboretum
ernstig verwaarloosd. Rond 1973 kreeg het Rodo-bos een opknapbeurt.
Er bleken nog veel oude rododendrons aanwezig te zijn, die rond de
jaren dertig geplant waren, maar waarvan inmiddels niemand meer
wist dat ze nog in het arboretum stonden. In mei is het
rododendron-bos op zijn mooist: een prachtige schakering van
bloemkleuren geeft dit gedeelte van het arboretum dan een
bijzondere schoonheid. Overigens zijn dan ook de azalea's in andere
delen van het arboretum op hun mooist.
Een deel van de collectie bevindt zich in Doorn, het andere deel in
Fort Hoofddijk. In totaal omvat de collectie 32 soorten /
variëteiten en / of ondersoorten en 35 cultivars.
-
Tsuga - hemlockspar of scheerlingsden
De collectie
Tsuga is een zogenaamde "dieptespecialisatie"
binnen de coniferen. Er zijn 6 soorten aanwezig (waaronder één
natuurlijke hybride), en 28 cultivars. Een groot aantal hiervan
bevindt zich in het zogenaamde "Tsuga-bos":
-
Tsuga heterophylla - Westelijke hemlockspar: waaronder
exemplaren van 60 - 80 jaar oud en 20 meter hoog, wat voor
Nederlandse begrippen heel bijzonder is.
-
T. diversifolia.
-
T. sieboldii.
-
T. mertensiana.
-
T. ×jeffrey - een natuurlijke hybride van T.
sieboldii en T. mertensiana.
-
T. canadensis - Oostelijke hemlockspar.
enkele cultivars zijn bijvoorbeeld de door Von Gimborn zelf
gekweekte
T. mertensiana 'Glauca' en
T. heterophylla
'Conica'.
Bereikbaarheid
- Ligging: Tussen Doorn en Driebergen, zuidelijk van de
Driebergse straatweg aan de Vossensteinsesteeg.
- Ingang: Velperengh 13, 3941 BZ Doorn (zijstraat van de
Vossensteinsesteeg)
- Postadres: Stichting Von Gimborn Arboretum, Postbus 13, 3930 EA
Woudenberg
Externe
links