De Vesuvius is een vulkaan aan de westkust van Italië ten zuidoosten van Napels. De naam "Vesuvius" is afkomstig van het Oskisch "fesf", wat rook betekent. De vulkaan ligt in de vlakte van Campanië, heeft een doorsnede van 8 km en is 1281 m. hoog.
De Vesuvius is een stratovulkaan; strato- is afgeleid van stratum, Latijn voor 'laag'. Een stratovulkaan bestaat uit een afwisseling van lagen as en lava, die in de twee stadia van een uitbarsting van dit type vulkaan worden gevormd.
De bekendste eruptie van de Vesuvius is die van augustus 79. Dit was de gewelddadigste uitbarsting die tot nu toe plaatsvond. De top van de vulkaan explodeerde en de Romeinse steden Pompeii en Stabiae werden volledig bedolven onder as en puimsteen, terwijl een pyroclastische golf Herculaneum of Oplontis verwoestte. Ook verspreidden giftige gassen als koolstofmono-oxide (CO) zich door Pompeii. Ongeveer 10.000 mensen werden gedood, waarvan maar 2.000 lichamen zijn teruggevonden. Uit recent wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat mensen levend werden gekookt, "gezandstraald" door de gloeiend hete aswolk en vervolgens levend ontvleesd. De hersenpan explodeerde doordat de temperatuur van het superhete gas tussen de 500 en 550 graden Celsius bedroeg.Шаблон:Feit
Het verloop van deze ramp is vooral bekend door een ooggetuigenverslag van Plinius de Jongere in een brief aan de geschiedschrijver Tacitus (Epistulae VI, 16). Plinius Minor maakte aantekeningen gedurende de uitbarsting vanuit Kaap Misenum - een stad aan de andere kant van de baai en zo'n 30 kilometer van de Vesuvius. Ondertussen trok zijn oom Gaius Plinius Secundus maior, ook wel bekend als Plinius de Oudere, erop uit om mensen te gaan redden. Hij kon echter nergens aan land gaan. Uiteindelijk besloot hij naar Stabiae te gaan, maar Plinius de Oudere zou het niet overleven. Hij overleed aan de giftige gassen van de Vesuvius op het strand van Stabiae.
In de loop van de geschiedenis heeft de Vesuvius nog verscheidene keren haar macht getoond en nog vele mensen gedood en steden vernield: in 1631 (deze was bijna even zwaar als de uitbarsting van 79), 1794, 1826, 1906, 1913, 1926, 1929 en voor het laatst in 1944. Deze uitbarstingen waren echter minder spectaculair en eisten minder slachtoffers dan de uitbarsting in 79.
Over de uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus zijn
meerdere films gemaakt. Een voorbeeld is ; een docudrama uit
2003 over de uren van de uitbarsting van de Vesuvius. De film is
geproduceerd door de BBC.
Ook de tweede uitzending van het vierde seizoen van de cultserie
dr. Who gaat (niet geheel realistisch) over de uitbarsting van de
Vesuvius. Deze werd voor het eerst uitgezonden op BBC1 op 12 april
2008.