Saba is een eilandgebied en het kleinste bewoonde eiland van de Nederlandse Antillen. Het behoort met Sint-Eustatius en Sint Maarten tot de SSS-eilanden. Het heeft bijna 2.000 inwoners, die Sabanen worden genoemd. De hoofdplaats is The Bottom. Het eiland wordt plaatselijk The Unspoiled Queen genoemd.
Eilandgebied Saba
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Saba | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Juancho E. Yrausquin Airport, het kleine vliegveld van Saba | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| De haven | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Saba is een eilandgebied en het kleinste bewoonde eiland van de Nederlandse Antillen. Het behoort met Sint-Eustatius en Sint Maarten tot de SSS-eilanden. Het heeft bijna 2.000 inwoners, die Sabanen worden genoemd. De hoofdplaats is The Bottom. Het eiland wordt plaatselijk The Unspoiled Queen genoemd.
Saba zou in 1493 ontdekt zijn door Columbus; er woonden toen indianen. Columbus noemde het eiland San Cristóbal. Een mogelijke verklaring van de naam is dat dit werd afgekort als S.†bal en als Saba werd gelezen. In 1632 werd het Nederlands bezit. In 1635 leed een Engels schip schipbreuk bij Saba; de overlevenden waren vermoedelijk de eerste Europese bewoners. Daarnaast stamt de bevolking af van Afrikaanse slaven, Schotten, Ieren en Zeeuwen. Saba wisselde vaak van "eigenaar". Het was in bezit van Frankrijk, Spanje, Nederland en van de Britten. In 1816 kwam het definitief bij Nederland.
In 1938 werd begonnen met het aanleggen van een weg. Tot dan waren er op het steile eilandje alleen trappen, en volgens Nederlandse ingenieurs was het onmogelijk hier een weg te bouwen. De aanleg begon onder leiding van de plaatselijke timmerman Josephus Hassell, een autodidact op het gebied van wegenbouw. In 1947 was de weg klaar, en arriveerde de eerste auto op het eiland. Tegenwoordig is de weg zo'n 14 kilometer lang.
In 1960 is op de noordelijke punt van Saba (Flat-Point) een
vliegveldje aangelegd. Het heeft de kortste landingsbaan voor
commercieel vliegverkeer ter wereld (400 meter). In 1965 verscheen
de eerste televisie op het eiland. Elektriciteit, opgewekt met een
generator, was er toen al wel, maar niet dagelijks. Dat was pas het
geval in 1970.
In 1969 werd de toen 23-jarige Joseph Richardson administrateur van
Saba. Hij was de eerste niet-blanke administrateur op de
Nederlandse Antillen.
Saba was tot 1983 onderdeel van het eilandgebied Bovenwindse Eilanden, waar ook Sint Eustatius en Sint Maarten toe behoorden. In 1983 kreeg het een zelfstandige status als eilandgebied en een eigen zetel in de Staten.
Op 1 september 2009 maakte Saba bekend per direct uit de Nederlandse Antillen te willen stappen. Dit vanwege het feit dat Saba niet langer wil wachten op de ontwikkelingen omtrent de opheffing van de Nederlandse Antillen.<ref>NRC Handelsblad (1 september 2009): "Saba wil meteen uit Antillen stappen"</ref> Volgens staatssecretaris Bijleveld van Koninkrijksrelaties is het voor Saba echter juridisch niet mogelijk om op dit moment uit de Antillen te stappen<ref>De Telegraaf (1 september 2009): "Bijleveld: helder signaal van Saba"</ref>.
Saba ligt 30 kilometer ten zuidwesten van Sint Maarten. Het is ongeveer 4,5 kilometer in doorsnee, en de oppervlakte is 13 km². Saba bestaat uit een slapende vulkaan met vier lavakoepels. De hellingen lopen steil af naar zee, en de kust is rotsachtig. De vulkaan Mount Scenery is met zijn 877 meter het hoogste punt van het eiland én van het gehele Koninkrijk der Nederlanden. Het klimaat is vochtig tropisch; het eiland is begroeid met secundair regenwoud. Ten noorden van Saba ligt een klein onbewoond rotseilandje dat ook tot het eilandgebied behoort: Green Island.
Saba heeft ongeveer 1400 inwoners. Bij de volkstelling in 2001 had bijna twee derde van de bevolking de Nederlandse nationaliteit, maar was slechts 43% op het eiland zelf geboren. Van de autochtone bevolking is ongeveer de helft blank en nakomeling van de eerste Zeeuwse kolonisten of van Schotse en Ierse zeerovers die er in de loop der tijd neerstreken. De andere helft is zwart en nakomeling van Afrikaanse slaven. Daarnaast verblijven er zo'n 200 merendeels Amerikaanse studenten, die studeren aan de Saba University. Verder zijn veel bewoners afkomstig van andere (ei)landen in de regio. Opmerkelijk is dat een kwart van de inwoners Johnson of Hassell heet.
De bevolking woont verspreid over vier kernen:
In 2001 was voor 88% van de bevolking het Engels de belangrijkste huistaal, voor 5% het Spaans en slechts voor 2% het Nederlands. Daar het onderwijs tot enkele jaren geleden Nederlandstalig was en het nog altijd een verplicht vak op school is, beheersen de meeste inwoners het Nederlands echter wel. In verband met de nieuwe staatskundige structuur wordt Nederlands weer een verplicht vak op school.
Het eilandbestuur bestaat uit een bestuurscollege en een eilandsraad.
Uitslag eilandsraadsverkiezingen 20 april 2007| Partij | Partijleider | Stemmen | Percentage | Zetels |
|---|---|---|---|---|
| Windward Islands People's Movement (WIPM) | Rolando Wilson | 448 | 73,81 | 4 |
| Saba Labour Party (SLP) | Akilah Levenstone | 159 | 26,19 | 1 |
| Opkomst | - | 607 | 85,61 | 5 |
Samenstelling eilandsraad:
| Partij | 2007 | 2003 | 1999 | 1995 | 1991 | 1987 | 1983 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Windward Islands People's Movement (WIPM) | 4 | 3 | 4 | 2 | 4 | ? | ? |
| Saba Labour Party (SLP) | 1 | 0 | 1 | - | - | - | - |
| Saba United Democratic Party (SUDP) | - | 2 | - | - | - | - | - |
| Saba Democratic Labour Movement (SDLM) | - | - | - | 3 | 1 | ? | ? |
| Totaal | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 |
Will Johnson, tot 2007 gedeputeerde en waarnemend gezaghebber, is sinds jaar en dag de machtigste man op Saba. Hij zit al sinds zijn 21ste in de politiek. Toen hij vond dat er onvoldoende naar de inwoners werd geluisterd (anno 2004), klaagde hij Nederland aan bij de dekolonisatiecommissie van de Verenigde Naties. Na de verkiezingen van 2007 stapte hij uit de actieve politiek en werd hij adviseur van zijn partij. Zijn zoon Chris nam het stokje van hem over.
De Rijksministerraad stemde er medio juni 2008 mee in om Jonathan Johnson, directeur van de middelbare school van Saba en een neef van Will Johnson, voor te dragen voor benoeming tot nieuwe gezaghebber van het eilandgebied, als opvolger van Sydney Sorton. Johnson werd op 2 juli 2008 beëdigd. In 2007 was hij al tot waarnemend gezaghebber benoemd.<ref>Saba has a new Lt. Governor. St. Maarten Island Times, 2 juli 2008</ref>
| 15px Zie ook: Staatkundige vernieuwing binnen het Koninkrijk der Nederlanden |
De bevolking van Saba koos op 5 november 2004 in een referendum voor rechtstreekse banden met Nederland.
Uitslag referendum 5 november 2004| Optie | Stemmen | Percentage |
|---|---|---|
| A: rechtstreekse banden met Nederland | 555 | 86,05 |
| B: onderdeel blijven van de Nederlandse Antillen | 85 | 13,18 |
| C: onafhankelijkheid | 5 | 0,78 |
| Blanco en ongeldige stemmen | 21 | - |
| Opkomst | 666 | 77,80 |
Uiteindelijk bereikte Saba (samen met Bonaire en Sint Eustatius) op 11 oktober 2006 overeenstemming met Nederland over een nieuwe status als 'bijzondere gemeente' van Nederland. Deze moet in 2010 ingaan.
In december 2006 werd bekend dat Noord-Holland wil dat Saba, Sint-Eustatius en Bonaire onder deze provincie gaan vallen.
Saba leeft van toerisme, en bezit sinds 1988 een medische
faculteit - SABA University School of Medicine - die veel
studenten uit de Verenigde Staten trekt.
Tot 1993 waren er zeven rijscholen, die garandeerden dat men er
binnen een week een rijbewijs kon halen. Na terugkeer in Nederland
kon dit rijbewijs omgewisseld worden voor een Nederlands rijbewijs.
Toen Nederland in 1993 een eind maakte aan deze mogelijkheid, kreeg
de economie van Saba een flinke klap. De meeste toeristen zijn
dagjesmensen die 's ochtends aankomen vanuit Sint Maarten, de
vulkaan beklimmen (1064 treden) en 's middags weer vertrekken. Op
Saba zijn daarnaast enkele duikscholen gevestigd.
Het eiland telt 220 ambtenaren, op een bevolking van 1400
personen.
De Nederlandse ingenieur Frans Brugman heeft in vijf jaar tijd alle authentieke hutjes van Saba in kaart gebracht en in de computer ingevoerd. Hij ontdekte dat de Engelsen een soort prefab huisjes lieten maken in Canada, die vervolgens naar Saba werden verscheept. De hutjes voldoen niet meer aan de eisen van de huidige bewoners, en de traditionele wijze van bouwen staat onder druk. Het eilandbestuur wil dat Saba op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO komt.
Ondanks zijn kleine grootte herbergt Saba een relatief groot aantal vleermuizen. De soorten die er voorkomen zijn Monophyllus plethodon, de Jamaicavruchtenvampier (Artibeus jamaicensis), Ardops nichollsi, Brachyphylla cavernarum, Natalus stramineus, de guanovleermuis (Tadarida brasiliensis) en Molossus molossus.<ref>Bat research in the Lesser Antilles</ref> Er is ook een uitgestorven rijstrat bekend, maar de identiteit daarvan is nog onduidelijk.<ref>Turvey, S.T. 2009. Holocene Extinctions. Oxford University Press US, 359 pp. ISBN 9780199535095</ref>
De steile rotskust van het eiland, dat deels binnen het Saba nationaal park valt, is een belangrijk nestgebied voor de roodsnavelkeerkringvogel (Phaethon aethereus).<ref>Шаблон:NlDuncan MacRae & Linda Grotenbreg, Soorten & getallen: inventarisatie huidige biodiversiteit in Nederlandse Cariben (PDF) Ecologie & Ontwikkeling • JAARGANG 16 • NUMMER 77 • 2008 • pagina 25-29</ref>
| Wikimedia Commons | Voor meer mediabestanden zie de categorie Saba van Wikimedia Commons. |
Bronnen, noten en/of referenties:
|
an:Isla de Saba ar:سابا bg:Саба br:Saba ca:Illa de Saba cs:Saba da:Saba (Caribien) de:Saba (Insel) en:Saba eo:Saba es:Saba et:Saba saar fi:Saba (Karibia) fr:Saba fy:Saba gl:Saba he:סאבא it:Saba (isola) ja:サバ島 ko:사바 섬 li:Saba lmo:Saba (Antil Ulandes) lv:Saba no:Saba (øy) pap:Saba pl:Saba (wyspa) pms:Saba (Antile Olandèise) pt:Saba ro:Saba ru:Саба (остров) simple:Saba sr:Саба sv:Saba (ö) tl:Saba tr:Saba (ada) zh:薩巴島
