Parthenon

thumb|300px|De westkant van het ParthenonHet Parthenon (Oudgrieks: Παρθενών) was de tempel voor Athena Parthenos (de Maagd), die de beschermgodin was van de stad Athene, op de Akropolis van Athene. De tempel vormt het hoogtepunt van de Atheense bouwkunst in de klassieke periode van de vijfde eeuw v.Chr. De tempel stond ook symbool voor de hegemonie van Athene, nadat het zich had hersteld van de verliezen tijdens de Perzische oorlogen.

Bouwgeschiedenis

Het Parthenon werd gebouwd naast de plaats waar de Oude Athenatempel had gestaan, die gewijd was aan Athena Polias en stamde uit ca. 570 v.Chr. Na de overwinning van de Atheners op de Perzen in de Slag bij Marathon in 490 v.Chr. waren de Atheners al aan de bouw van een nieuwe tempel naast deze Oude Athenatempel begonnen. Maar in 480 v.Chr. werd zowel de Oude Athenatempel als de nieuw begonnen Athenatempel (ook wel proto-Parthenon genoemd) door de Perzen verwoest.

Nadat de kas van de Delische Bond in 454 v.Chr. naar Athene was overgebracht, overreedde Pericles de volksvergadering het geld te gebruiken voor een monumentale herbouw van de Akropolis. De bouw van het Parthenon was daarvan de eerste fase. In 447 v.Chr. begon de bouw. Het bouwkundig ontwerp was van de architecten Ictinus en Callicrates, de algehele supervisie en het ontwerp van de sculptuur was in handen van de beeldhouwer Phidias. De tempel werd ingewijd in 437 v.Chr., al werd er daarna nog vijf jaar aan de frontonsculpturen gewerkt.

Het gebouw

Het Parthenon is een Dorische tempel, al zijn er ook enkele Ionische elementen (het fries en de vier zuilen in de opisthodomos) en heeft het aan voor- en achterzijde acht zuilen in plaats van de gebruikelijke zes. De tempel is een zogenaamde peripteros, d.w.z. dat hij aan alle kanten door zuilen omgeven is. Het gebouw was geheel gemaakt van wit pentelisch marmer, afgezien van het dak dat van hout was, bedekt met pentelisch-marmeren dakpannen.

De tempel staat op een basis die al was aangelegd voor de Athenatempel waaraan ca. 490 was begonnen. Het terras werd iets uitgebreid aan de noord- en westkant. Om de tempel ook aan de westkant (d.w.z. de achterkant) makkelijk bereikbaar te maken werd aan die kant van het terras een brede trap aangelegd. Het stylobaat meet 69,51 x 30,86 m. Voor een beter optisch effect, werd het in het midden iets verhoogd: ca. 11 cm. aan de lange kanten en ca. 6 cm. aan de voor- en achterkant.

De verhouding van de zuilen van de buitenste colonnade is 8 x 17 en deze telt in totaal 46 zuilen. De zuilen hebben een diameter aan de voet van 1,9 m., zijn opgebouwd uit tien à twaalf zuiltrommels en zijn ca. 10,4 m. hoog. De zuilen zijn met een aantal slimme verfijndheden opgesteld voor een optimaal optisch effect. Ze hebben een lichte curve (een zogenaamde entasis): op ongeveer een derde van hun hoogte zijn ze 2 cm. dikker. De zuilen hellen ook iets naar binnen, en de hoekzuilen hellen zowel vanaf de lange als vanaf de korte kant van de tempel iets naar binnen. Ter compensatie zijn ze 2,5% breder.

De cella was gemaakt van fijn-bewerkte blokken, die zonder gebruik van cement met metalen klampen met elkaar werden verbonden. Aan de voorkant was een ondiepe pronaos met zes zuilen en ook aan de achterzijde van de cella stonden zes zuilen. De cella zelf was in twee ruimtes verdeeld: de eigenlijke cella waar het godenbeeld stond, en een kleiner achtervertrek (opisthodomos) dat vanaf de westkant (de achterkant) toegankelijk was. In de cella stond het door Phidias gemaakte ca. 12 m. hoge, chryselephantine godenbeeld van Athena Parthenos. We weten hoe het eruit heeft gezien door beschrijvingen van o.a. Pausanias en door de kleinere kopieën die ervan werden gemaakt, o.a. de ‘Athena van Barbakeion’, die in het Nationale Museum is te zien. De godin was staand afgebeeld in volle wapenrusting terwijl ze Nikè (de Vrede) aan de Atheners geeft. Het beeld was omgeven door een twee verdiepingen tellende zuilenrij langs drie kanten van het vertrek. Het achtervertrek aan de westkant had vier Ionische zuilen die het dak ondersteunden. Hier bevond zich, zoals we uit een inscriptie weten, vanaf 439 v.Chr. de schatkist van de stad.

Beeldhouwwerk

Het Parthenon had 92 metopen van gemiddeld 1,2 m. hoog en 1,25 m. breed. Aan de voorkant (de oostkant) was er een Titanomachie, een strijd tussen goden en titanen op afgebeeld, aan de westkant een Amazonomachie, een strijd tussen Grieken en Amazonen, aan de noordkant taferelen uit de Trojaanse oorlog, en aan de zuidkant een Centauromachie, een strijd tussen Lapithen en centauren. Met deze mythische gevechtstaferelen verbeeldden de Atheners de overwinning op de Perzen.

Aan de binnenkant van de colonnade was de architraaf rond de buitenkant van de cella versierd met een doorlopend fries van 160 m. lang en 1 m. hoog. Hierop was de processie tijdens de jaarlijkse Panathenaeën afgebeeld waarin de arrephoren het nieuwe gewaad voor Athena dat zij hadden geweven, naar de godin brachten.

Op de twee frontons waren momenten uit het leven van Athena afgebeeld. Op het oostelijke fronton was de geboorte van Athena uit het hoofd van haar vader Zeus in aanwezigheid van de andere Olympische goden te zien. Hiervan zijn een liggende Dionysos en een paardenhoofd bewaard. Op het westelijke fronton was de strijd te zien tussen Poseidon en Athena om het bezit van Attica. Hiervan is een groep van Cecrops met zijn dochters bewaard.

Al het beeldhouwwerk was beschilderd met rode, blauwe en gele verfstoffen.

De latere geschiedenis

Het Parthenon onderging heiligschennis door Demetrius Poliorcetes. De Atheners boden hem als dank voor zijn inname van de stad in 307 v.Chr. het achtervertrek van het Parthenon aan, waar hij zich vervolgens vestigde met zijn gevolg van prostituees (Plutarchus, Leven van Demetrius, 23-24).

In de 6e eeuw werd het gebouw een kerk voor de heilige Sophia. Een klokkentoren werd toegevoegd op de zuidwesthoek. In de Middeleeuwen werd het een Rooms-katholieke kerk ter ere van Maria. Na de Turkse verovering van Athene in 1460 werd het een moskee, waarbij de klokkentoren werd omgevormd in een minaret.

Belangrijk was het bezoek van de Franse ambassadeur markies Charles Olier de Nointel in 1674, omdat hij de schilder Carrey in zijn gevolg had. Deze maakte in opdracht van Nointel tekeningen van het Parthenon die van onschatbare waarde zijn, omat ze het gebouw weergeven vóór zijn verwoesting.

Tijdens het beleg van de Akropolis door de Venetianen onder leiding van Francesco Morosini werd het Parthenon, dat door de Turken in gebruik was als kruithuis, op 26 september 1687 geraakt, waardoor een explosie ontstond en het middenstuk werd verwoest.

Thomas Bruce, Lord Elgin, die van 1799 t/m 1803 ambassadeur van Groot-Brittannië bij het Ottomaanse Rijk was, verzamelde met instemming van de Ottomaanse machthebbers beeldhouwwerken op de Akropolis en liet ze in in 1802-1804 naar Groot-Brittannië overbrengen. In 1816 verkocht hij wegens geldgebrek zijn ‘Elgin marbles’ aan het British Museum. Daar zijn nu de meeste metopen en frontonsculpturen van het Parthenon te zien, ondanks grote druk van de Griekse regering om ze terug te geven.

Referenties

Externe link

Opgenomen in de volgende categorieën:
Plaats commentaar
Hints en tips
Lloyd G
5 august 2015
Despite the scaffolding and enormous crane, this is a site you can't miss in Athens. Enjoy the climb up the hill and admire the beauty.
Joanna
14 may 2017
Gorgeous! Get there early as the tours start arriving around 9am (it opens at 8am). The side entrance (near the museum) is much less busy than the main entrance.
Gaea Products SA
6 june 2012
The Parthenon is a temple on the Athenian Acropolis, Greece, dedicated to the Greek goddess Athena.Its construction began in 447 BCIt is the most important surviving building of Classical Greece.
Mark B
17 june 2023
What can you say but Wow! Beautiful architecture and history. Get there early to beat the heat and the crowds. Buy tickets ahead of time to skip the lines. Great vistas from everywhere.
Wael Maatouk
15 august 2016
Save a min of 2 hours 4 this sight. U need 2 b ready wz appropriate shoes as lots of areas are slippery & u will walk up & down z entire visit. Great view from top so be ready for loads of selfies.
Murat
18 april 2016
Beautiful ancient Greek architecture. Some construction and renovation is still going on. So difficult to take proper photo without anything at the background. Number 1 must-see tourist attraction.
Meer reacties laden
foursquare.com

Zoek hotels

Alle hotels Alles zien
Grecotel Pallas Athena

beginnend $180

Athens Tiare Hotel

beginnend $171

Alassia Hotel

beginnend $58

Claridge Hotel

beginnend $44

Elikon

beginnend $35

Ares Athens Hotel

beginnend $62

Aanbevolen bezienswaardigheden in de omgeving

Alles zien Alles zien
In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Akropolis van Athene

De Akropolis van Athene is de 156m hoge tafelberg in de Griekse

In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Erechtheion

Het Erechtheion (Oud-Grieks: Шаблон:Grc / Eréchtheion; Latijn: Erecht

In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Nikè-tempel

De Tempel van Nike op de akropolis van Athene is gewijd aan de godin

In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Dionysustheater

Het Dionysustheater, gelegen aan de zuidelijke flank van de Atheense

In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Odeion van Herodes Atticus

Het Odeion (of Odeon) van Herodes Atticus is de naam van een

In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Monument van Lysicrates

Het Monument van Lysicrates is in 335 of 334 v.Chr. opgericht door de

In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Toren van de winden

thumb|300px|Toren van de winden, noordkantDe Toren van de winden of

In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Areopaag

De Areopaag of Areopagus is een 115 meter hoge heuvel ten noordwesten

Vergelijkbare toeristische attracties

Alles zien Alles zien
In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Machu Picchu

Machu Picchu (Peru) is een stad van de Inca's die door de Spanjaarden

In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Akropolis van Athene

De Akropolis van Athene is de 156m hoge tafelberg in de Griekse

In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Persepolis

Persepolis (Perzisch: taagt-e-jamshid) de door Darius I gebouwde stad

In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Quebrada de Humahuaca

Quebrada de Humahuaca is een vallei in de provincie Jujuy in het

In verlanglijst
Ik ben hier geweest
Bezocht
Pompeï

Pompeï (Italiaans: Pompei, Latijnse naam: Pompeii) is een gemeente en

Alle vergelijkbare plaatsen