Mount Everest, soms ook de Mount Everest, (Nepalees: सगरमाथा, Sagarmatha, Tibetaans: ཇོ་མོ་གླང་མ, Chomolungma, Qomolangma of Qomolungma, Standaardmandarijn: 珠穆朗玛峰, Zhūmùlǎngmǎ Fēng) is een berg in de Himalaya op de grens van Nepal en Tibet. Met zijn hoogte van 8848 meter is het de hoogste berg op aarde. De Engelse en internationaal gangbare naam is ontleend aan de Britse geodeet Sir George Everest, de 'surveyor general' onder wiens supervisie de voormalige kolonie Brits-India in kaart werd gebracht.
De Mount Everest is een belangrijke bron van inkomsten voor
China en Nepal. Er zijn veel gidsen en dragers die bergbeklimmers
begeleiden naar de top. De Nepalese regering eist voor elke klimmer
een bedrag van meestal meer dan 30.000 euro.
Hoogte
Een Chinese
expeditie, die met ultramoderne meetapparatuur was uitgerust, kwam
op 22 mei 2005 tot de conclusie dat de berg ongeveer 3½ meter lager
was dan tevoren werd aangenomen: de hoogte zou nu 8844,43 m,
met een foutenmarge van 21 cm, in plaats van 8848,13 m
bedragen. Een Amerikaanse meting, waarbij gps-apparatuur op de top
werd geplaatst, kwam uit op een hoogte van 8850 m. Overigens
dient hier bedacht te worden dat de hoogte van de Mount Everest
geen statisch gegeven is. Door tektonische bewegingen in de
aardkorst vindt voortdurend opheffing en daling plaats. Een flinke
aardbeving in dit gebied bijvoorbeeld kan de berg enkele decimeters
doen groeien of lager laten worden. Een andere oorzaak waardoor
uitkomsten verschillen, is het gebruik van verschillende modellen
van de aarde.
Daarnaast moet worden opgemerkt dat de top van Mount Everest
niet het verst van de kern van de aarde gelegen punt is. Doordat de
aarde aan de polen afgeplat is en aan de evenaar uitdijt, is de
straal van de aarde op de evenaar 21 km groter dan aan de
polen. De Chimborazo
die bijna op de evenaar ligt, neemt daardoor met 6384 km een
koppositie in (tegen 6382 km voor de Everest). Desalniettemin
is de Everest wel degelijk de hoogste top in termen van
zwaartekracht en dus gemiddeld zeeniveau. Wanneer er een aquaduct
tussen de top van de Everest en de top van de Chimborazo gebouwd
zou worden, zou het water van de Everest naar de Chimborazo stromen
en niet andersom.
Beklimmingen (records)
- 1953 - De eersten die de Everest beklommen en levend
terugkwamen waren de Nieuw-Zeelander
Edmund Hillary en de Sherpa Tenzing Norgay. Zij bereikten op 29 mei
1953 de top met hulp van een zuurstofapparaat, dat was voorzien van
een ventiel dat tevens paste op de op de berg door een eerdere
Zwitserse expeditie achtergelaten zuurstofflessen. Mogelijk
bereikten George Mallory en Andrew Irvine de top in het jaar 1924.
Men heeft namelijk gezien dat ze de top tot op enkele honderden
meters benaderd hebben, maar vervolgens verdwenen ze uit het zicht.
Mallory's lichaam werd pas in 1999 gevonden bij een verlaten
Chinees bergkamp. Vermoed wordt dat de twee de top niet hebben
gehaald. Tegenwoordig is de Everest door honderden mensen
beklommen, enkele bijzondere worden hieronder vermeld. Routine is
het echter nog steeds niet: de mortaliteit van een toppoging is om
en nabij de 10%. Vele tientallen mensen zijn omgekomen bij een
poging de top te bereiken.
- 1975 - Junko Tabei uit Japan was de eerste
vrouw die op 16 mei 1975 de top bereikte.
- 1978 - Reinhold Messner (Zuid-Tirol/Italië) en
Peter Habeler (Oostenrijk)
waren de eersten die op 8 mei 1978 erin slaagden de top te bereiken
zonder een zuurstofapparaat. Deze prestatie verbaasde vele
fysiologen. Tot dan werd een beklimming zonder supplementaire
zuurstof niet voor mogelijk gehouden. Vele onderzoeken op dit
gebied volgden.
- 1980 - De enige echte solobeklimming (onafhankelijk van een
team) werd succesvol gedaan door Reinhold Messner op 20 augustus
1980.
- 1988 - Tom Whittaker mist zijn rechtervoet, maar wist toch op
27 mei 1988 met een kunstvoet de top van de berg te bereiken. Dit
heeft in ieder geval als voordeel dat deze niet kan bevriezen.
Bevriezingen van extremiteiten als tenen en vingers komen relatief
veel voor bij klimmers op de Mount Everest.
- 1988 - Jean Marc Boivin (2 september 1988) en Pierre Tardivel
(september 1992) waren de eersten om van de top naar beneden te
paragliden en te skiën.
- 1990 - René de Bos is de eerste Nederlander die in 1990 (met
zuurstofapparaat) voet zette op het dak van de wereld. De klimmer
Bart Vos claimde hiervoor als eerste Nederlander de top te hebben
gehaald op 8 oktober 1984. Er wordt echter getwijfeld aan zijn
verhaal omdat hij geen bewijzen kan tonen. Een onderzoekscommissie,
die zijn claim in eerste instantie had toegekend op basis van het
principe dat een klimmer op zijn woord geloofd wordt tenzij er
tegenbewijzen zijn, heeft deze conclusie later na andere
getuigenverklaringen nadrukkelijk herroepen.
- 1990 - De eerste Belg op de top
was Rudy Van Snick op 10 mei 1990.
- 1990 - De eerste zoon van een voormalig Everestbeklimmer die
ook de top bereikte was de Nieuw-Zeelander Peter Hillary, op 10 mei
1990.
- 1992 - Op 12 mei 1992 werd Ingrid Baeyens de eerste Belgische
vrouw die de Everest bedwong.
- 1993 - Het grootste aantal gelukte toppogingen op één dag is
40, op 10 mei 1993.
- 1996 - De snelste beklimming. De Italiaan Hans Kammerlander
beklom de berg op 24 mei 1996. Via de standaardroute op de
noordflank in 16 uur en 45 minuten. Het was overigens een triest
recordjaar met 15 doden.
- 1999 - Katja Staartjes stond op 13 mei 1999 als eerste
Nederlandse vrouw
op de top.
- 1999 - De eerste Belg die de top
bereikte vanuit Tibet, is Pascal Debrouwer. Deze prestatie leverde
hij op 18 mei 1999. Tijdens de afdaling is Debrouwer weggegleden en
verongelukt, waarschijnlijk wegens oververmoeidheid. Het is niet
exact bekend waar zijn lichaam ligt, alleen dat het ergens op zo'n
8000 meter hoogte moet zijn.
- 2000 - De eerste Nederlander die de top bereikte vanuit Tibet,
via de Noordgraat, is Frits Vrijlandt, op 17 mei 2000.
- 2002 - Hans van der Meulen was de eerste Nederlander die in
2002 erin slaagde de top te bereiken zonder een zuurstofapparaat.
Hoewel hij geen enkel bewijs heeft, geen foto's van boven het
hoogste tentenkamp heeft, helemaal alleen op de berg was en het
weer zeer slecht was wordt er over het algemeen niet getwijfeld aan
zijn prestatie. Ook niet door Wilco van Rooijen die deel uit maakte
van de expeditie van Hans van der Meulen maar zelf niet de top wist
te bereiken.
- 2004 - Wilco van Rooijen was de eerste Nederlander die op 20
mei 2004 erin slaagde de top te bereiken zonder een
zuurstofapparaat maar met getuigen, foto's en video-opnamen. Van
het door Wilco geleide team bereikten alleen Wilco en zijn sherpa
Dawa de top. Het plan om van de top af te dalen met een parapente
mislukte omdat de parapente tijdens een storm was weggewaaid. Het
was zijn tweede expeditie naar de berg.
- 2005 - De Franse helikopterbouwer Eurocopter bereikte op 14 mei
2005 voor het eerst met een helikopter de top van Mount Everest.
Het record werd bevestigd door de FAI. De piloten hebben op de
terugweg op verzoek van de autoriteiten vanuit het basiskamp enkele
klimmers in nood opgepikt. Het persbericht luidde: "On May 14th,
2005 at 7h08 (local time), a serial Ecureuil/AStar AS 350 B3
piloted by the EUROCOPTER X-test pilot Didier Delsalle, landed at
8,850 meters (29,035ft) on the top of the Mount Everest (Kingdom of
Nepal)."
- 1990-2008 - De Sherpa "Appa" is recordhouder Everestbeklimmen:
hij heeft 18 keer op de top gestaan.
- 2007 - Op 22 mei 2007 haalde de 71-jarige Katsusuke Yanagisawa
uit Japan de top en werd
daarmee de oudste mens boven de 8840 meter.
- 2007 - Rob Baber heeft het hoogste telefoongesprek ooit
gevoerd. De man belde in half bevroren toestand zijn vrouw en
kinderen vanaf de top van de Mount Everest. "Hallo? Hallo! Het is
geweldig, ik kan mijn voeten niet voelen!", waren zijn eerste
woorden. Baber kon het uitzonderlijke belletje doen omdat China
onlangs een nieuw hightech basisstation had geplaatst. Het gesprek
had wel wat om handen: door de extreme kou en wind op 8.848 meter
hoogte moest de batterij van de mobiele telefoon op het lichaam van
Baber worden vastgeplakt om niet kapot te vriezen. Ook het gebruik
van een handset was gevaarlijk omdat Baber hiervoor zijn
zuurstofmasker moest afzetten. Sponsor Motorola heeft het
vastgelegd. Om het gesprekje te bewijzen, maakte Baber eerst een
oproep naar een voicemail-account. Na de twee telefoongesprekjes
pikte de klimmer in zijn recordreeks ook nog het hoogste gemaakte
sms'je ooit mee.
- 2008 - Op 25 mei 2008 werd bekend gemaakt dat een niet bij naam
genoemde Nepalese man van 76
jaar oud het record van Katsusuke Yanagisawa verbroken had.
- zonder datum - Een 15-jarig Nepalees Sherpameisje is de jongste
vrouw die het dak van de wereld betrad, en niet de Amerikaanse
Samantha Larson die op 16 mei 2007 de top bereikte.
De zone des
doods
Over het algemeen wordt elk gebied boven 8.000 m vanwege het
gebrek aan zuurstof in de lucht aangeduid als zone des
doods. Zo is de atmosferische druk op de top van de Mount
Everest maar één derde van die op zeeniveau, waardoor slechts 33%
van de normale hoeveelheid zuurstof beschikbaar is.
In mei 2007 ondernam de Caudwell Xtreme Everest een medische
studie van de zuurstofwaarden in menselijk bloed op extreme hoogte.
Meer dan 200 vrijwilligers klommen naar het basiskamp van de Mount
Everest, alwaar ze onderworpen werden aan verschillende medische
testen om de hoeveelheid zuurstof in hun bloed te onderzoeken. Een
klein team voerde eveneens testen uit tijdens de beklimming van de
top.
Zelfs in het basiskamp had het lage gehalte aan zuurstof in de
lucht een direct effect op de zuurstofwaarden in het bloed. Op
zeeniveau bevinden deze waarden zich gewoonlijk op 98% tot 99%,
maar in het basiskamp vielen ze terug naar waarden tussen 85% en
87%. Op de top genomen bloedmonsters toonden nog lagere
zuurstofwaarden. Een gevolg van lagere zuurstofwaarden is een
versnelde ademhaling (van 20-30 tot 80-90 ademhalingen per minuut),
die op zijn beurt weer fysieke uitputting tot gevolg heeft.
Ook door andere redenen is de zone des doods van de Mount
Everest voor klimmers aanmerkelijk moeilijker te overleven dan die
van andere bergen. De temperaturen kunnen dalen tot zeer lage
waarden, wat resulteert in de bevriezing van alle onbeschermde
delen van het lichaam. Doordat de temperaturen zo laag zijn, is de
sneeuw in sommige gebieden bevroren, wat weer aanleiding kan geven
tot dodelijke uitschuivers en valpartijen. Ook de sterke winden
zijn een potentieel gevaar voor de klimmers.
Externe
links
Шаблон:Commonsklein