De Menkemaborg in Uithuizen is een van de weinige overgebleven Groninger borgen.
De oorsprong van de huidige borg ligt eind veertiende, begin vijftiende eeuw. Aangenomen wordt dat voor de borg op dezelfde plaats al een steenhuis heeft gestaan. De borg is in 1682 in het bezit gekomen van de familie Alberda, die sindsdien ook wel Alberda van Menkema genoemd werd. Unico Alberda heeft de borg rond 1700 ingrijpend verbouwd.
De borg bleef tot het begin van de twintigste eeuw in het bezit van de familie. Na het overlijden van de laatste bewoner, Gerard Alberda van Menkema, in 1902, kwam de borg leeg te staan. Gerard was ook de eigenaar van de borg Dijksterhuis bij Pieterburen. Terwijl die laatste borg na zijn dood werd gesloopt, bleef de Menkemaborg gespaard. In 1921 schonken de erfgenamen de borg aan het Groninger Museum.
Tegenwoordig is de borg een museum en geeft het een beeld van het leven van de Groninger jonkers in de zeventiende en achttiende eeuw. De bijbehorende tuin is opnieuw ingericht als een achttiende-eeuwse Hollandse tuin. In de tuin bevindt zich een van de weinige originele doolhoven in Nederland.
In het op het borgterrein gelegen Schathuis is een restaurant gevestigd.
