Het (koninklijk) kasteel van Laken is een van de koninklijke residenties in België en maakt deel uit van de Koninklijke Schenking.
Het kasteel dateert uit de 18e eeuw, meer bepaald uit 1782. Het werd gebouwd voor aartshertogin Maria Christina van Oostenrijk, de landvoogdes van de Zuidelijke Nederlanden, zij verbleef in deze streek op verzoek van Keizer Jozef II van Oostenrijk. Het Keizerlijk kasteel kreeg toen zijn huidig uitzicht met centraal een koepel en een fronton ondersteund door een reeks zuilen, in neoclassicistische stijl. Het domein heette toen het Kasteel van Schoonenberg, een naam die later is vervallen. De tuin was een voorbeeld van een landschapstuin met een Chinees paviljoen, een tempeltje, een oranjerie, grotten en waterpartijen met een liefdeseiland; hij was 58 hectare en 79 aren groot.
Het domein werd verkocht, maar werd gered van de sloophamer in 1804 door Napoleon Bonaparte die het kocht voor 5.000.000 francs en het in 1811 aan zijn echtgenote Joséphine de Beauharnais schonk. Voor het Chinees paviljoen kwam echter alle hulp te laat; het was al gesloopt. Op vraag van de keizer wordt het kasteel bewoonbaar gemaakt met meubels afkomstig uit Parijs; uit deze tijd stamt het grootste gedeelte van het meubilair o.a. een zeer fraaie collectie wandtapijten. Op het einde van dat jaar neemt Napoleon zijn intrek in het Keizerlijk Paleis van Laken. In 1806 is het paleis zo goed als voltooid met prachtige meubelen uit Frankrijk; gaande van mahoniehouten empire-banken tot dure zijden gordijnen geweven in Lyon. De enorme investeringen in het domein, kwamen duidelijk voort uit zijn liefde ervoor. In Laken worden ook verschillende regeringsbeslissingen uitgevaardigd. Het was zo een belangrijke residentie naast Parijs. In mei 1810 bezoekt Napoleon het kasteel voor de laatste keer; de keizerin zou later nog een keer vertoeven, met haar familie.
Vervolgens werd het tot de Belgische Revolutie door Koning Willem I bewoond, zelfs de tsaar Alexander zou er ooit hebben vertoefd.
Het zou duren tot Leopold II eer er nog iets zou veranderen in het rustige Laken. Doch zijn geluk in Laken leek ook soms tragisch. In de zomer van 1868 stierf prins Leopold van België nadat hij in de vijver was gevallen. Op 1 januari 1890 werd het gebouw door een grote brand getroffen; het vorstenpaar woonde in het Koninklijk Paleis van Brussel een nieuwjaarsreceptie bij. Alleen Prinses Clémentine en haar gouvernante Mej. Drancourt verblijven in het kasteel. Antoinette, haar kamermeisje ontdekt de brand en redt de Prinses; voor Mej. Drancourt was het te laat. Bij de grote brand ging de bibliotheek van Napoleon volledig verloren en stortte de koepel in. Ook het enige portret van prins Leopold van België ging verloren. De koning zag zijn kans om het gebouw naar zijn smaak te hervormen; de architect des konings Balat kreeg hiervoor de opdracht. Eén van zijn creaties waren de serres. Deze zouden dienen om de collectie planten en bomen uit Kongo in onder te brengen. Ook liet koning Leopold II het Koninklijk Staldepartement, een lange oranjerie en een nieuwe grote kapel bouwen. Ook liet hij de Engelse tuin opnieuw aanleggen. Bovendien had Leopold plannen om een privé-station onder het kasteel aan te leggen. De koning had grootse plannen met het kasteel, maar vele zijn nooit uitgevoerd.
Koning Albert I kende een gelukkige tijd in het kasteel samen met zijn gezin. Vanuit zijn periode dateren ook de zwanen in het park. Ze zijn nog steeds afstammeling van het paar dat Koningin Elisabeth cadeau kreeg. De Koningin liet er ook een atelier bouwen in Engelse stijl, aan de azalea-serre. Na het overlijden van Koningin Astrid in 1935, verhuisde Leopold III met zijn kinderen naar het Kasteel van Laken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef hij samen met zijn zonen als krijgsgevangene in het Kasteel. Zijn zoon en troonopvolger Koning Boudewijn en Koningin Fabiola verkozen ook het Kasteel als hun woonverblijf. De koning bracht een paar wijzigingen aan; zo liet hij het Koninklijk Staldepartement afschaffen. Na zijn overlijden lag Koning Boudewijn kort in het kasteel opgebaard, alles werd nadien vrijgemaakt voor prins Filip. Koningin Fabiola verhuisde toen naar het kleinere Kasteel van Stuyvenberg, dat een paar straten verder ligt.
In tegenstelling tot het pompeuze paleis in Brussel heeft het Kasteel van Laken een sober en intiem karakter, daarom is het sinds eeuwen al een woonkasteel; bovendien heeft het een prachtige tuin, die zo groot is als Monaco. Vandaag is het de residentie van Prins Filip en Prinses Mathilde, de Hertogen van Brabant, en hun gezin. Er zijn prachtige serres, die elk jaar in de bloeiperiode gedurende drie weken toegankelijk zijn voor publiek. Naast de koninklijk serres is het kasteel bekend vanwege de stallen, het Chinese paviljoen en de Japanse toren; ook het schilderatelier van koningin Elisabeth is te bewonderen.
Op vraag van de Koningin werd onlangs het speelpaviljoen waarin de kinderen van Leopold III opgroeiden gerestaureerd, zodat Prinses Elisabeth hier met haar broertjes, neven en nichtjes kan spelen.
Albert II gebruikt het kasteel voor recepties, gala-diners en ceremoniële contacten met politici. In 2007 hield de Koning er audiënties na de federale verkiezingen van 10 juni 2007.
