Het Kasteel Hertoginnedal (fr; Château de Val Duchesse) is een kasteel in België met aangrenzende tuinen gelegen op de grens van de Brusselse gemeenten Oudergem en Sint-Pieters-Woluwe. Het geheel maakt deel uit van de Koninklijke Schenking en wordt beheerd door de stafdirectie Protocol en Veiligheid van de federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken van België.
Het domein kende een bewogen verleden met vele eigenaarswisselingen. In de 13e eeuw stichtte de toenmalige hertogin Aleidis van Bourgondië, weduwe van de hertog van Brabant Hendrik III de St.-Annapriorij in de vallei van de Woluwebeek. In dit klooster verbleef de eerste religieuze vrouwengemeenschap van de Nederlanden die de regels van de heilige Dominicus Guzman volgde.
Tijdens de 16e-eeuwse godsdienstoorlogen liepen de gebouwen zware schade op. In 1760, onder Maria Theresia van Oostenrijk werd het geheel uitgebreid met een priorinnenkwartier in de stijl Lodewijk XVI. Dit laatste kreeg snel de huidige benaming "Kasteel Hertoginnedal". Tot aan de Franse overheersing van de Nederlanden verbleven er religieuzen. Daarna verkocht als zwart goed, vaak van eigenaar wisselend, kwam het geheel in handen van baron Charles Dietrich die het restaureerde en uitbreidde. In 1930 schonk deze laatste het domein als legaat aan de Koninklijke Schenking.
Van september 1956 tot februari 1957 vonden de besprekingen er plaats tot vorming van het Verdrag van Rome met medewerking van zes Europese regeringen onder de leiding van Paul-Henri Spaak. Het Verdrag van Rome vormde de basis van de huidige Europese Unie.
Het domein is in het Belgische politieke milieu beter bekend
omwille van de besloten vergaderingen om een nieuwe Belgische
regering te vormen en om communautaire knopen te ontwarren.
In de jaren '60 schreef men er Belgische communautaire
geschiedenis. De destijds rooms-rode regering met Théo Lefèvre en
Spaak werkte er een Belgisch taalcompromis uit. De alzo ontstane
taalwetten van 1963 regelden het taalgebruik in bestuurszaken en
legde de bestuurlijke opdeling van het arrondissement Brussel
vast.
Destijds premier Jean-Luc Dehaene liet in de jaren '90 vele
onderhandelingen plaatsvinden op het domein. Dehaene verkoos sinds
1992 ook de St-Annapriorij, gelegen in de schaduw van Hertoginnedal
voor de wekelijkse vrijdagvergadering van de ministerraad in plaats
van de Wetstraat 16 in het centrum van Brussel.
Op 16 juli 2007 startte ook formateur Yves Leterme er met
besprekingen om een nieuwe Belgische federale regering te vormen.
Alzo kan de beslotenheid van het kasteel bijdragen tot de vereiste
discretie bij de oranje-blauwe regeringsonderhandelingen. Publicist
Hugo De Ridder beschreef in zijn boek "Sire, geef mij honderd
dagen" al de aantrekkingskracht van kastelen voor dergelijke
activiteiten wanneer hij stelt dat "Het kasteel met zijn vele
ruimtes, de ongedwongen sfeer, de zetels bij het haardvuur, de
lange wandelingen door het Park, uitermate geschikt blijken om
politiek moeilijke knopen te ontwarren."
