CERN is een Europese organisatie die fundamenteel onderzoek doet naar elementaire deeltjes. De organisatie is gehuisvest ten westen van Genève op de grens van Frankrijk en Zwitserland.
CERN was oorspronkelijk een afkorting voor Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire (Europese Raad voor Kernonderzoek). Op 29 september 1954 werd de akte getekend die de raad ophief en verving door l'Organisation européenne pour la Recherche nucléaire (De Europese organisatie voor kernonderzoek). Niet veel later bleek dat ook deze naam de lading niet echt meer dekte (hoewel deze tot nog toe wel behouden is gebleven) en tegenwoordig wordt aan het CERN gerefereerd met: Laboratoire européen pour la physique des particules (Europees laboratorium voor deeltjesfysica). De naam CERN is al die jaren behouden gebleven als eigennaam voor het instituut en betekent tegenwoordig dus eigenlijk niets meer.
Bij CERN werken (in 2003) zo'n 3000 mensen voltijds. Ongeveer 6500 wetenschappers (van 500 universiteiten uit 80 landen) werken aan experimenten die bij CERN worden uitgevoerd. De experimenten worden uitgevoerd in een van de 6 deeltjesversnellers. Het doel van die experimenten is inzicht te krijgen in hoe de materie is opgebouwd: uit welke deeltjes bestaat de materie en wat zijn de krachten die de deeltjes bij elkaar houden.
Het wereldwijde web (www) ontstond bij CERN als een uitvinding van twee informatici, de Engelsman Tim Berners-Lee en de Belg Robert Cailliau.
Het onderzoek wordt gedaan door deeltjesversnellers, waarmee men deeltjes met grote snelheid (bijna de lichtsnelheid) op elkaar laat botsen. Tijdens de botsing vallen de deeltjes uit elkaar in elementaire deeltjes zoals quarks. Op deze manier hoopt men theorieën te vinden die de 4 fundamentele krachten (elektromagnetische kracht, zwaartekracht, zwakke kernkracht en de sterke kernkracht) kunnen verklaren uit één elementaire kracht.
In augustus 2008 werd de Large Hadron Collider of LHC in gebruik genomen, de grootste deeltjesversneller ter wereld. Met die versneller hoopt men het Higgs boson te vinden. Het Higgs boson is een deeltje dat andere deeltjes massa geeft en is het laatste nog niet geobserveerde deeltje van het standaardmodel van de materie.
Door een fout in de elektrische verbindingen tussen enkele supergekoelde magneten van de versneller ontstond er een lek waardoor vloeibaar helium wegstroomde. Dit had tot gevolg dat er in totaal 53 magneten vervangen moesten worden. Al met al leverde dit een vertraging van een jaar op.
Het totaal aantal landen dat lid van CERN is bedroeg 20 in 2003.
Landen die CERN in 1954 hebben opgericht:
Nadien traden er mutaties op:
Naast leden kent het CERN ook een aantal observers. Deze staten mogen aanwezig zijn op de bestuursvergaderingen en ontvangen hiervoor de stukken, maar hebben geen stemrecht. Het betreft hier staten die geen lid kunnen of willen worden van CERN maar wel graag deel willen nemen. De huidige observatoren zijn:
Naast leden en observers nemen ook wetenschappers uit andere landen deel aan het onderzoek aan het project van CERN:
Algerije | Argentinië |
Armenië | Australië |
Azerbeidzjan | Brazilië |
Canada | China |
Cyprus | Estland |
Georgië | Ierland |
India | Iran |
Kroatië | Marokko |
Mexico | Oekraïne |
Pakistan | Peru |
Roemenië | Servië |
Slovenië | Taiwan |
Wit-Rusland | IJsland |
Zuid-Afrika | Zuid-Korea |