De Bosporus (Turks: Bogaziçi, Karadeniz Boĝazi) is een zeestraat in Turkije die de Zee van Marmara verbindt met de Zwarte Zee. Aan weerszijden van de zeestraat ligt de stad Istanboel. Op zijn smalst meet de Bosporus 640 meter. De lengte bedraagt 32 kilometer. De diepte varieert van 36 tot 124 meter.
De naam Bosporus komt uit het Grieks (Βόσπορος) en duidt op een plaats waar een koe het water oversteekt. De naam is ontstaan door de mythe die vertelt dat Io in de gedaante van een koe deze zeestraat overstak. De plaatsnamen Coevorden en Oxford betekenen hetzelfde, maar hier ging het om echte koeien.
Er zijn twee bruggen over de Bosporus: de 1074 m lange Bogaziçi-brug uit 1973 en de 1090 m lange Fatih Sultan Mehmed-brug uit 1988. Er bestaan plannen voor een derde brug en de Turkse overheid heeft hiervoor zeven mogelijke locaties aangeduid. De precieze locatie wordt geheim gehouden om voortijdige grondspeculatie te voorkomen. In mei 2004 is men begonnen met de bouw van een spoortunnel, de Marmaray, die beide delen van de stad moet verbinden. De totale lengte van de tunnel zal 13,7 km worden, waarvan 1,4 km onder water. Om de drukbevaren scheepvaartroute niet te belemmeren komt de tunnel op een diepte van minimaal 55 meter te liggen.
Het vrije scheepvaartverkeer door de Bosporus is steeds van groot belang geweest voor de grote mogendheden, met name voor Rusland. Hoewel de Bosporus tot het Turkse territorium behoort, is internationaal overeengekomen dat onschuldige doorvaart voor alle mogendheden geoorloofd is.
Шаблон:Hoofdartikel Tijdens de ijstijd was de Zwarte Zee een enorm zoetwatermeer en was er geen verbinding met de Middellandse Zee. Na de ijstijd is deze verbinding via de Bosporus hersteld. Over het hoe en wanneer dit gebeurd is, bestaan verschillende theorieën.
]]