Spa-Francorchamps is een racecircuit in Francorchamps in de provincie Luik in België.
Voor het eerste circuit van 14 km werd vanaf 1921 gebruikgemaakt van de openbare weg tussen Francorchamps en Malmedy tot Burnenville, daarna de weg naar Stavelot tot Masta en vandaar via de Route de l' Eau rouge naar Francorchamps. De eerste wedstrijd voor motoren werd georganiseerd in 1921, de eerste autorace kwam er in 1922. In 1924, één jaar na Le Mans, vond de eerste 24-urenwedstrijd voor auto's plaats.
Vanaf 1950 werd jaarlijks de Grand Prix Formule 1 van België georganiseerd. Na enkele dodelijke ongevallen in de jaren 60 werd het protest van de piloten tegen het ultrasnelle en onveilige circuit steeds groter, in 1969 bleef de F1 voor het eerst weg, en in 1970 werd voorlopig de laatste Grand Prix gereden. In afwachting van de bouw van een vernieuwd circuit zou België het ook in 1971 zonder F1 moeten stellen, daarna werd uitgeweken naar de circuits van Nijvel (in 1972 en 1974) en Zolder (1973, 1975 tot en met 1982 en 1984). Andere races zoals de 24-urenwedstrijd en de 1000 km van Spa-Francorchamps bleven echter doorgaan op het oude tracé, tot in 1979 het vernieuwde, ingekorte en bochtigere circuit, van 7 km lengte in gebruik genomen werd.
Op het circuit werd overigens ook de Grand Prix Wegrace van België verreden, een wedstrijd voor de Grand Prix motorfietsen.
Omdat aanpassingen aan stands en in verband met de veiligheid nog niet uitgevoerd waren, kwam de Grote Prijs van België F1 echter pas in 1983 terug naar Francorchamps. De nieuwe start verliep niet bepaald vlekkeloos, de race diende bij een eerste poging uitgesteld te worden tot het najaar, omdat de F1 wagens het nieuwe, maar duidelijk niet op zijn taak berekende asfalt aan flarden reden. Enkel de Formule 3000-wedstrijd die op zaterdag als voorprogramma voorzien was werd gereden. Deze blamage kreeg in België al meteen een communautair tintje, aangezien de aanpassingswerken grotendeels met overheidsgeld waren uitgevoerd, waarbij het circuit van Zolder (in Vlaanderen) zich benadeeld voelde tegenover het Waalse Francorchamps, was er in Vlaanderen behoorlijk wat leedvermaak. In het najaar lukte het dan toch. In 1984 organiseerde Zolder een laatste keer de Grand Prix, waarna hij tot op heden zijn stek vond in Francorchamps.
Tot 2000 bestond ook het nieuwe tracé nog voor zowat de helft uit gewone rijkswegen, open voor het gewone verkeer buiten de wedstrijddagen. Enkel het stuk van "Les Combes" tot net voor "Blanchimont" was uitsluitend voor het racen bedoeld. Sinds 2000 is het circuit echter een permanent afgesloten racecircuit en werd een nieuwe openbare weg aangelegd ten oosten van het circuit.
Motoren, race- en toerismewagens die gereden hebben op het circuit kunnen bekeken worden in het museum van het circuit te Stavelot.
Het circuit van Spa-Francorchamps wordt door veel coureurs beschouwd als het mooiste circuit ter wereld. Het is ondanks de vele vernieuwingen nog steeds een authentiek en oud racecircuit dat de natuurlijke glooiingen van het landschap volgt.
Er zijn twee pitlanes in Francorchamps. De oorspronkelijke pitlane ligt beneden na "La Source" en voor de "Raidillon" en de nieuwe, die gebouwd werd voor de Formule 1 ligt bovenaan tussen de "Bus stop" en "La Source".
De Eau Rouge samen met de Raidillon is wellicht het meest beroemde en beruchte stukje Francorchamps. Het is een prachtige lange bocht net na de oude pitlane die de renners rechts naar boven het dennenbos inleidt. Deze bocht wordt als alles goed gaat voluit genomen.
De La Source is een onvervalste hairpin, zoals gezegd net voor de oude pitlane. De bocht gaat rechts naar beneden en hier staan de piloten zo goed als stil.
De Busstop is misschien de meest omstreden bocht van allemaal. Het is een chicane die werd ontworpen om de gemiddelde snelheid naar beneden te halen. De naam voor de chicane is afgeleid van een typisch Belgisch probleem. Het circuit had geld nodig voor de aanleg van de chicane, zonder die chicane zou de Formule 1 van Spa verdwijnen. Om geld te krijgen van de overheid was het grote probleem. De Vlaamse parlementariërs weigerden geld vrij te maken voor Spa, want zij zagen kansen voor het (Vlaamse) circuit van Zolder om weer Formule 1 te gaan organiseren. Toen heeft men geld aangevraagd voor een bushalte en opslagplaats voor strooizout (dit gedeelte van het circuit was toen openbare weg), dat geld kregen ze en vervolgens is de chicane aangelegd.
In 2003 verdween de Grote Prijs van België voor een jaar van de kalender onder druk van F1-baas Bernie Ecclestone omdat België niet langer tabaksreclame toeliet. Na veel heisa kwam er een politiek compromis uit de bus zodat er vanaf 2004 weer F1-wagens rijden in de Ardennen.
Geheel de infrastructuur op en langs het Circuit van Spa-Francorchamps werd anno 2007 vernieuwd. Ook enkele stukken van het tracé werden heraangelegd. Zo is de befaamde Busstop-chicane vervangen door een bocht van 90° naar rechts, die ook toegang geeft tot de vernieuwde pitsingang, terwijl men vroeger, vooraleer men de Busstop links opreed, rechtdoor naar de pitsstraat reed. Deze vernieuwingen kwamen er onder druk van de FIA en de 'paus' van de Formule1 Bernie Ecclestone, als voorwaarde om de Belgische Formule I-Grand Prix terug op de kalender te zetten. In 2006 was er geen Grand Prix, onder andere omwille van de achterop hinkende infrastructuur, vooral in vergelijking met de recenter aangelegde circuits.
| Jaar | Winnaar | Winnende constructeur | Aantal ronden | Totale tijd |
|---|---|---|---|---|
| 1950 | Juan Manuel Fangio | Alfa Romeo | 35 | 2:47:26.0 |
| 1951 | Nino Farina | Alfa Romeo | 36 | 2:46:06.2 |
| 1952 | Alberto Ascari | Ferrari | 36 | 3:03:46.3 |
| 1953 | Alberto Ascari | Ferrari | 36 | 2:48:30.3 |
| 1954 | Juan Manuel Fangio | Maserati | 36 | 2:44:42.4 |
| 1955 | Juan Manuel Fangio | Mercedes | 36 | 2:39:29.0 |
| 1956 | Peter Collins | Ferrari | 36 | 2:40:00.3 |
| 1958 | Tony Brooks | Vanwall | 24 | 1:37:06.3 |
| 1960 | Jack Brabham | Cooper-Climax | 36 | 2:21:37.3 |
| 1961 | Phil Hill | Ferrari | 30 | 2:03:03.8 |
| 1962 | Jim Clark | Lotus-Climax | 32 | 2:07:32.3 |
| 1963 | Jim Clark | Lotus-Climax | 32 | 2:27:46.2 |
| 1964 | Jim Clark | Lotus-Climax | 32 | 2:06:40.5 |
| 1965 | Jim Clark | Lotus-Climax | 32 | 2:23:34.8 |
| 1966 | John Surtees | Ferrari | 28 | 2:09:11.3 |
| 1967 | Dan Gurney | Eagle-Weslake | 28 | 1:40:49.4 |
| 1968 | Bruce McLaren | McLaren-Ford | 28 | 1:40:02.1 |
| 1970 | Pedro Rodriguez | BRM | 28 | 1:38:09.9 |
| 1983 | Alain Prost | Renault | 40 | 1:27:11.502 |
| 1985 | Ayrton Senna | Lotus-Renault | 43 | 1:27:11.502 |
| 1986 | Nigel Mansell | Wiliams-Honda | 43 | 1:34:19.893 |
| 1987 | Alain Prost | McLaren-TAG | 43 | 1:27:03.217 |
| 1988 | Ayrton Senna | McLaren-Honda | 43 | 1:28:00.549 |
| 1989 | Ayrton Senna | McLaren-Honda | 44 | 1:40:54.196 |
| 1990 | Ayrton Senna | McLaren-Honda | 44 | 1:26:31.997 |
| 1991 | Ayrton Senna | McLaren-Honda | 44 | 1:27:17.669 |
| 1992 | Michael Schumacher | Benetton-Ford | 44 | 1:36:10.721 |
| 1993 | Damon Hill | Williams-Renault | 44 | 1:24:32.124 |
| 1994 | Damon Hill | Williams-Renault | 44 | 1:28:47.170 |
| 1995 | Michael Schumacher | Benetton-Renault | 44 | 1:36:47.375 |
| 1996 | Michael Schumacher | Ferrari | 44 | 1:28:15.125 |
| 1997 | Michael Schumacher | Ferrari | 44 | 1:33:46.717 |
| 1998 | Damon Hill | Jordan-Mugen-Honda | 44 | 1:43:47.407 |
| 1999 | David Coulthard | McLaren-Mercedes | 44 | 1:25:43.057 |
| 2000 | Mika Häkkinen | McLaren-Mercedes | 44 | 1:28:14.494 |
| 2001 | Michael Schumacher | Ferrari | 36 | 1:08:05.002 |
| 2002 | Michael Schumacher | Ferrari | 44 | 1:21:20.634 |
| 2004 | Kimi Räikkönen | McLaren-Mercedes | 44 | 1:32:35.274 |
| 2005 | Kimi Räikkönen | McLaren-Mercedes | 44 | 1:30:01.295 |
| 2007 | Kimi Räikkönen | Ferrari | 44 | 1:20:39.066 |
| 2008 | Felipe Massa (na diskwalificatie van Lewis Hamilton) | Ferrari | 44 | 1:22:44.933 |
| 2009 | Kimi Räikkönen | Ferrari | 44 | 1:23:50.995 |
